Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống Lao 24/3/2024 Chủ động phòng chống lao tại cộng đồng chiến thắng bệnh lao

Hiện nay, Việt Nam vẫn là nước có gánh nặng bệnh lao cao, đứng thứ 11 trong 30 nước có số người bệnh lao cao nhất trên toàn cầu, đồng thời đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Ngày Thế giới Phòng chống lao được tổ chức vào ngày 24/3 hàng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khỏe con người, kinh tế và xã hội. Đồng thời thúc đẩy nỗ lực chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu.

Trên cơ sở chủ đề Ngày thế giới phòng chống lao thế giới, chủ đề của Việt Nam năm 2024 là “Đúng! Việt Nam có thể chấm dứt bệnh lao”. Thông điệp của Ngày thế giới phòng chống lao tiếp tục nhấn mạnh về việc huy động sức mạnh tổng thể, thu hút sự quan tâm, tập trung mọi nguồn lực, sự chung tay của cả cộng đồng nhằm đẩy mạnh cuộc chiến chống bệnh lao.

Nhằm tăng cường phát hiện bệnh lao trong cộng đồng trên địa bàn tỉnh, hiện tại ngành Y tế đã phát triển mạng lưới phòng, chống lao từ tỉnh đến các xã, phường với 100% Trạm Y tế có cán bộ chuyên trách phòng, chống lao. Hàng năm, tổ chức tập huấn kỹ năng cho cán bộ y tế cấp huyện và xã, đảm bảo cung ứng vật tư, nguồn thuốc để chẩn đoán, điều trị cho người bệnh. Hoạt động truyền thông được tăng cường đã góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân về bệnh lao. Đồng thời tăng cường Hoạt động Y tế công - tư, phối hợp thực hiện cùng với tổ chức FIT xây dựng kế hoạch hoạt động, triển khai mạng lưới phối hợp y tế công tư với các cơ sở y tế công lập và tư nhân ngoài mạng lưới phòng chống lao. Ký kết các thỏa thuận hợp tác với các bệnh viện, phòng khám tư nhân như: Bệnh viện đa khoa tỉnh, Bệnh viện Phục hồi chức năng, Bệnh viện đa khoa Đức Minh và 10 bệnh viện đa khoa tuyến huyện về việc chuyển bệnh nhân nghi lao, bệnh nhân lao, và mẫu bệnh phẩm trong địa bàn toàn tỉnh về tuyến chuyên khoa để được chụp XQ, Xét nghiệm Xpert và điều trị chuyên khoa lao. Tại Hà Giang, trong năm 2023 Bệnh viện Phổi đã khám cho gần 1.600 lượt người, điều trị nội trú cho trên 800 lượt người, với công suất sử dụng giường bệnh là 57% tăng 11,7% so với năm 2022. Tổ chức khám sàng lọc tại cộng đồng cho gần 4.500 người, trong đó phát hiện gần 650 người bệnh mắc lao ở các thể.

Bệnh lao có nhiều thể: Lao phổi, lao hạch bạch huyết, lao màng phổi, lao màng não, lao màng bụng, lao ruột, lao xương khớp, lao hệ sinh dục - tiết niệu. Ngoài thể lao phổi, các thể lao khác ít có nguy cơ truyền bệnh cho người khác. Nhưng trên thực tế trong số người mắc lao thì có 80% người mắc bệnh ở thể lao phổi.

Các triệu chứng toàn thân chung của bệnh lao là: Ho kéo dài trên 2 tuần, gầy sút cân, sốt nhẹ (thường là sốt nhẹ về chiều hoặc đêm), kèm theo là mệt mỏi, kém ăn, đau tức ngực, khó thở, da xanh,… Vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể bằng nhiều đường khác nhau, nhưng chủ yếu là đường hô hấp. Thời gian nguy hiểm của người mắc lao là ở giai đoạn đầu từ khi họ có triệu chứng đầu tiên đến khi được điều trị đặc hiệu theo phác đồ của ngành Y tế và là giai đoạn lây nhiễm cho người xung quanh. Mức độ nguy hiểm của nguồn lây giảm dần khi được điều trị đặc hiệu từ 2 tuần trở lên. Khả năng lây càng mạnh khi có tiếp xúc với nguồn lây trực tiếp thường xuyên, liên tục.

Công tác phòng bệnh lao đạt hiệu quả cao cần phải chú ý đến 2 vấn đề: Phát hiện sớm, điều trị triệt để, đúng nguyên tắc đi đôi với công tác tiêm vắc xin BCG phòng lao cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi một cách đầy đủ, đúng kỹ thuật và đảm bảo chất lượng. Bên cạnh đó, cuộc sống, sinh hoạt của người bệnh liên quan mật thiết với tình hình bệnh lao. Bệnh lao tăng lên ở những vùng ẩm thấp, không thông thoáng,  người mắc bệnh mãn tính, điều kiện kinh tế thấp kém, đói nghèo, còi xương, suy dinh dưỡng hoặc hiểu biết về bệnh lao quá ít, khó tiếp cận dịch vụ y tế. Cho nên cải thiện điều kiện sống, sinh hoạt, làm việc và làm trong sạch môi trường sống sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh.

Để phát hiện thụ động có hiệu quả, mỗi người dân cần nâng cao sự hiểu biết về bệnh Lao. Cần biết các triệu chứng “nghi mắc lao” để tự nguyện đến cơ sở y tế khám khi có các dấu hiệu của bệnh. Qua đó, người dân cũng loại trừ quan niệm sợ bệnh lao, dấu bệnh, gây cản trở cho việc đi khám bệnh của nhân dân. Đối với gia đình có người mắc bệnh lao cần thường xuyên đến các cơ sở y tế để được khám phát hiện, đặc biệt là trẻ em. Hiện nay, tiêm vắc xin BCG là biện pháp phòng bệnh chủ động và đặc hiệu để phòng bệnh Lao. Đây là loại vắc xin tiêm chủng miễn phí trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Trẻ em mới sinh ra cần được tiêm ngay một liều  vắc xin BCG càng sớm càng tốt. Do vậy việc tiêm chủng vắc xin BCG cho trẻ sơ sinh trong chương trình tiêm chủng mở rộng có ý nghĩa quan trọng trong công tác phòng chống lao.