Bệnh đậu mùa khỉ và cách phòng tránh

Theo báo cáo cập nhật của tổ chức y tế thế giới (WHO) trong năm 2024, đặc biệt trong 2 tháng gần đây, đã ghi nhận sự gia tăng cao bất thường số trường hợp mắc bệnh đĐậu mùa khỉ tại Cộng hòa Dân chủ Công Gô. Từ đầu năm đến nay, nước này đã nghi nhận khoảng 15.600 trường hợp mắc, trong đó có trên 537 trường hợp tử vong. Ngoài ra, 04 nước giáp với Cộng hòa Dân chủ Công Gô (Burundi, Kenya, Rwanda and Uganda) đã lần đầu ghi nhận các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ có yếu tố dịch tễ liên quan đến dịch bệnh đậu mùa khỉ đang xảy ra tại Cộng hòa Dân chủ Công Gô. Hai nước khác ngoài khu Vực châu Phi (Thụy Điển, Pakistan) cũng ghi nhận trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ. Trước diễn biến của dịch bệnh đậu mùa khỉ lần này và nguy cơ lây lan sang các quốc gia khác, WHO đã công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế (PHEIC) đối với dịch bệnh bệnh đậu mùa khỉ ngày 14/8/2024.

Tại Việt Nam, trong 2 năm (2023-2024) ghi nhận 199 ca đậu mùa khỉ, trong đó có 8 ca tử vong. Thành phố Hồ Chí Minh được ghi nhận có số ca mắc cao nhất tại khu vực phía Nam, với 156 ca, 06 ca tử vong. Riêng năm 2024, thành phố Hồ Chí Minh có 49 ca, không có ca tử vong.

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn, bao gồm:

Theo WHO khẳng định, bất kỳ ai cũng có nguy cơ nhiễm vi rút cũng như mắc bệnh đậu mùa khỉ. Trẻ em, phụ nữ đang mang thai, những người bị suy giảm hệ miễn dịch là nhóm đối tượng có nguy cơ đặc biệt cao. WHO cũng thông báo những ai tiếp xúc gần với người bệnh hoặc nguồn lây nhiễm cũng có thể có khả năng mắc bệnh.

Để chủ động phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế hướng dẫn và khuyến cáo người dân nhận biết các triệu chứng nghi ngờ và thực hiện các biện pháp phòng bệnh như sau:

Các triệu chứng nghi ngờ

Có phát ban cấp tính dạng mụn nước hoặc mụn mủ và không giải thích được bằng các bệnh phát ban phổ biến khác (thủy đậu, herpes, sởi, nhiễm trùng da do vi khuẩn, lậu, giang mai...). Có một hoặc nhiều triệu chứng sau: Đau đầu, sốt (>38,5°C), nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau cơ, đau lưng, đau nhức cơ thể, mệt mỏi.

Có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ sau: Trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, có tiếp xúc với trường hợp bệnh xác định hoặc trường hợp bệnh nghi ngờ, thông qua tiếp xúc vật lý trực tiếp với da hoặc tổn thương da (bao gồm cả quan hệ tình dục), hoặc tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường, đồ dùng cá nhân của người bệnh.

Các biện pháp phòng bệnh

Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời; đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục. Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh.

Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ, cần tránh tiếp xúc với người nghi ngờ/mắc bệnh, động vật có vú (chết hoặc sống) như: Động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ thì khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.

Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.