Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) được Quốc hội thông qua ngày 18.6.2012 bao gồm 5 Chương và 35 Điều và có hiệu lực kể từ ngày 01. 5.2013. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã thể chế hóa quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về PCTHTL, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho công tác PCTHTL trong giai đoạn hiện nay, góp phần hạn chế bệnh tật liên quan đến hút thuốc lá, nâng cao sức khỏe cộng đồng, thực hiện thành công sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân
Để nâng cao hiệu quả thực thi Luật PCTHTL, một trong những chủ thể được xác định trong phòng, chống tác hại của thuốc lá là người đứng đầu. Người đứng đầu ở đây được hiểu là nhà lãnh đạo, quản lý các cơ quan, đơn vị nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, địa phương. Quyền và trách nhiệm của người đứng đầu được thể hiện ở hai khía cạnh đứng đầu về mặt hành chính và đứng đầu cơ quan quản lý địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
Tại Điều 6 của Luật PCTHTL quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương trong phòng, chống tác hại của thuốc lá gồm 3 nội dung: Một là, đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch hoạt động hằng năm, quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ; Hai là, đưa quy định về việc hạn chế hoặc không hút thuốc lá trong các đám cưới, đám tang, lễ hội trên địa bàn dân cư vào hương ước; Ba là, gương mẫu thực hiện và vận động cơ quan, tổ chức, địa phương thực hiện các quy định của pháp luật về PCTHTL.
Tại Điều 14 quy định quyền của người đứng đầu, người quản lý địa điểm cấm hút thuốc lá gồm: Một là, buộc người vi phạm chấm dứt việc hút thuốc lá tại địa điểm cấm hút thuốc lá; xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật; Hai là, yêu cầu người vi phạm quy định cấm hút thuốc lá ra khỏi cơ sở của mình; Ba là, từ chối tiếp nhận hoặc cung cấp dịch vụ cho người vi phạm quy định cấm hút thuốc lá nếu người đó tiếp tục vi phạm sau khi đã được nhắc nhở.
Điều 23, Nghị định số 176/NĐ – CP, ngày 14/11/2013 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phòng chống tác hại thuốc lá cũng quy định chế tài xử phạt khi không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của người đứng đầu quản lý địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá. Cụ thể, phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: Không treo biển có chữ hoặc biểu tượng “cấm hút thuốc lá” tại địa điểm cấm hút thuốc lá; không yêu cầu người vi phạm chấm dứt việc hút thuốc lá trong cơ sở của mình; không tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá tại địa điểm thuộc quyền quản lý, điều hành.
Như vậy, để công tác phòng chống tác hại thuốc lá và Luật PCTHTL được thực thi có hiệu quả thì Luật PCTHTL đã quy định cụ thể các quyền và nghĩa vụ của người đứng đầu. Vậy người đứng đầu các cơ quan đơn vị, tổ chức doanh nghiệp cần hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc viên chức, người lao động thuộc đơn vị, doanh nghiệp... mình quản lý thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá và chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu không thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá của Luật PCTHTL năm 2013
Hồng Mai